Bad Chatty
New member
Artan sıcaklıklar ve kuraklık orman yangınlarını artırıyor. Bu sadece doğayı tehdit etmiyor, aynı zamanda havayı da kirletiyor. Duman ve dolayısıyla ince tozlar ciğerlerin derinliklerine kadar ulaşır. Araştırmacılar artık bunun ölüme yol açabileceği konusunda uyarıyorlar.
Küresel ısınma dünya çapında daha fazla orman yangınının meydana gelmesine neden oluyor ve buna bağlı hava kirliliği giderek daha fazla insanı tehdit ediyor. Bunlar, Potsdam İklim Etki Araştırmaları Enstitüsü'nün (PIK) katılımıyla “Doğa İklim Değişikliği” dergisinde yayınlanan iki çalışmanın sonuçlarıdır.
İlk çalışmaya göre iklim değişikliği son yıllarda daha fazla alanın yanmasına neden oldu. Özgür Brüksel Üniversitesi'nden Seppe Lampe liderliğindeki ekip, 2003'ten 2019'a kadar olan dönemde, iklim değişikliğinin olmadığı bir senaryoya kıyasla neredeyse yüzde 16 daha fazla ormanın yandığını yazıyor. Araştırmacılara göre özellikle Avustralya, Güney Amerika, Batı Kuzey Amerika ve Sibirya etkilendi.
Genel olarak yanan alan bu dönemde yüzde 19 oranında azaldı. Ancak bunun nedeni giderek daha fazla orman alanının tarım veya başka amaçlarla kullanılmasıdır. Bu, yanabilecek alanların daha az olduğu anlamına gelir.
Ancak araştırmaya göre, yangınların meydana geldiği yerlerde küresel ısınma özellikle büyük yanık alanlarına neden oluyor. Her ne kadar sıcaklık ve kuraklık tek başına yangınlara neden olmasa da, ormanları yangınlara karşı daha savunmasız hale getiriyor ve yangınların daha şiddetli olmasını da sağlıyor. Exeter'deki Birleşik Krallık Met Ofisi Hadley Merkezi'nden ortak yazar Chantelle Burton, çalışma hakkında yaptığı açıklamada, “Çalışmamız, yangınlar meydana geldiğinde, iklim değişikliğinin etkisinin daha kuru ve daha sıcak hava koşullarıyla birlikte giderek daha önemli hale geldiğini gösteriyor” dedi.
İkinci çalışmada, Tsukuba'daki Japon Ulusal Endüstriyel ve Bilimsel Teknoloji Enstitüsü'nden Chae Yeon Park liderliğindeki bir grup, bu tür yangınların sağlığa nasıl zarar verdiğini inceledi. Yangınlar aynı zamanda duman ve dolayısıyla akciğerlerin derinliklerine kadar ulaşabilen ince toz da üretir. Araştırmaya göre, yangına bağlı hava kirliliğinden kaynaklanan ölümler dünya çapında 1960'larda yılda yaklaşık 46.400'den 2010'larda yaklaşık 98.750'ye çıktı.
Hava kirliliğinden 12.500 ölüm
İlk çalışmanın sonuçlarına göre, 2010'lu yıllarda yangınlar sonucu hava kirliliğinden kaynaklanan yılda 12.500'den fazla ölüm, iklim değişikliğine bağlandı. Grup, 1960'larda yılda yaklaşık 670 ölümün gerçekleştiğini hesaplıyor. Özellikle Güney Amerika, Avustralya ve Avrupa gibi bölgeler etkilendi. Baş yazar Park, “Araştırmamız, dumanın yoğun nüfuslu bölgelere daha sık çarpması nedeniyle iklim değişikliğinin halk sağlığına giderek daha fazla tehdit oluşturduğunu gösteriyor” diye açıklıyor.
Ancak çalışma aynı zamanda bu eğilimin istisnalarını da belirtiyor: Güney Asya gibi bazı bölgelerde iklim değişikliği nedeniyle artan nem, yangınlardan kaynaklanan ölümlerin azalmasına yol açtı.
Analiz epidemiyolojik bir çalışmadır. Epidemiyolojik çalışmalar, ince toz kirliliği gibi risk faktörleri ile kalp-damar hastalıkları gibi sağlık etkileri arasındaki istatistiksel bağlantıyı belirlemektedir. Bu tür çalışmalar nedenselliği değil korelasyonları gösterir ve bu nedenle nedensel ilişkiler hakkında mutlaka bir şey söylemez. Sonuç, klinik olarak tanımlanmış ölümlerin kesin bir göstergesi değil, istatistiksel bir tahmindir. Gerçek değer daha yüksek veya daha düşük olabilir.
İki çalışmanın sonuçları, uluslararası bir araştırma ekibinin geçen hafta “Science” dergisinde yayınladığı bir çalışmanın sonuçlarıyla örtüşüyor. Buna göre, yangınlar giderek tropik savanlardan ormanlara doğru kaymış durumda. Norwich'teki East Anglia Üniversitesi'nden Matthew Jones liderliğindeki grup, bunların daha güçlü bir şekilde yanacağını ve dolayısıyla daha fazla miktarda zararlı duman açığa çıkaracağını yazıyor. Bu da insanlar için ciddi bir tehdit oluşturuyor.
dpa/wb
Küresel ısınma dünya çapında daha fazla orman yangınının meydana gelmesine neden oluyor ve buna bağlı hava kirliliği giderek daha fazla insanı tehdit ediyor. Bunlar, Potsdam İklim Etki Araştırmaları Enstitüsü'nün (PIK) katılımıyla “Doğa İklim Değişikliği” dergisinde yayınlanan iki çalışmanın sonuçlarıdır.
İlk çalışmaya göre iklim değişikliği son yıllarda daha fazla alanın yanmasına neden oldu. Özgür Brüksel Üniversitesi'nden Seppe Lampe liderliğindeki ekip, 2003'ten 2019'a kadar olan dönemde, iklim değişikliğinin olmadığı bir senaryoya kıyasla neredeyse yüzde 16 daha fazla ormanın yandığını yazıyor. Araştırmacılara göre özellikle Avustralya, Güney Amerika, Batı Kuzey Amerika ve Sibirya etkilendi.
Genel olarak yanan alan bu dönemde yüzde 19 oranında azaldı. Ancak bunun nedeni giderek daha fazla orman alanının tarım veya başka amaçlarla kullanılmasıdır. Bu, yanabilecek alanların daha az olduğu anlamına gelir.
Ancak araştırmaya göre, yangınların meydana geldiği yerlerde küresel ısınma özellikle büyük yanık alanlarına neden oluyor. Her ne kadar sıcaklık ve kuraklık tek başına yangınlara neden olmasa da, ormanları yangınlara karşı daha savunmasız hale getiriyor ve yangınların daha şiddetli olmasını da sağlıyor. Exeter'deki Birleşik Krallık Met Ofisi Hadley Merkezi'nden ortak yazar Chantelle Burton, çalışma hakkında yaptığı açıklamada, “Çalışmamız, yangınlar meydana geldiğinde, iklim değişikliğinin etkisinin daha kuru ve daha sıcak hava koşullarıyla birlikte giderek daha önemli hale geldiğini gösteriyor” dedi.
İkinci çalışmada, Tsukuba'daki Japon Ulusal Endüstriyel ve Bilimsel Teknoloji Enstitüsü'nden Chae Yeon Park liderliğindeki bir grup, bu tür yangınların sağlığa nasıl zarar verdiğini inceledi. Yangınlar aynı zamanda duman ve dolayısıyla akciğerlerin derinliklerine kadar ulaşabilen ince toz da üretir. Araştırmaya göre, yangına bağlı hava kirliliğinden kaynaklanan ölümler dünya çapında 1960'larda yılda yaklaşık 46.400'den 2010'larda yaklaşık 98.750'ye çıktı.
Hava kirliliğinden 12.500 ölüm
İlk çalışmanın sonuçlarına göre, 2010'lu yıllarda yangınlar sonucu hava kirliliğinden kaynaklanan yılda 12.500'den fazla ölüm, iklim değişikliğine bağlandı. Grup, 1960'larda yılda yaklaşık 670 ölümün gerçekleştiğini hesaplıyor. Özellikle Güney Amerika, Avustralya ve Avrupa gibi bölgeler etkilendi. Baş yazar Park, “Araştırmamız, dumanın yoğun nüfuslu bölgelere daha sık çarpması nedeniyle iklim değişikliğinin halk sağlığına giderek daha fazla tehdit oluşturduğunu gösteriyor” diye açıklıyor.
Ancak çalışma aynı zamanda bu eğilimin istisnalarını da belirtiyor: Güney Asya gibi bazı bölgelerde iklim değişikliği nedeniyle artan nem, yangınlardan kaynaklanan ölümlerin azalmasına yol açtı.
Analiz epidemiyolojik bir çalışmadır. Epidemiyolojik çalışmalar, ince toz kirliliği gibi risk faktörleri ile kalp-damar hastalıkları gibi sağlık etkileri arasındaki istatistiksel bağlantıyı belirlemektedir. Bu tür çalışmalar nedenselliği değil korelasyonları gösterir ve bu nedenle nedensel ilişkiler hakkında mutlaka bir şey söylemez. Sonuç, klinik olarak tanımlanmış ölümlerin kesin bir göstergesi değil, istatistiksel bir tahmindir. Gerçek değer daha yüksek veya daha düşük olabilir.
İki çalışmanın sonuçları, uluslararası bir araştırma ekibinin geçen hafta “Science” dergisinde yayınladığı bir çalışmanın sonuçlarıyla örtüşüyor. Buna göre, yangınlar giderek tropik savanlardan ormanlara doğru kaymış durumda. Norwich'teki East Anglia Üniversitesi'nden Matthew Jones liderliğindeki grup, bunların daha güçlü bir şekilde yanacağını ve dolayısıyla daha fazla miktarda zararlı duman açığa çıkaracağını yazıyor. Bu da insanlar için ciddi bir tehdit oluşturuyor.
dpa/wb